Το παιχνίδι αποτελεί μια σημαντική δραστηριότητα στη ζωή του παιδιού, γιατί συμβάλλει ουσιαστικά στη συγκρότηση της υποκειμενικότητας και της προσωπικότητάς του. Συμβάλλει στην απελευθέρωση του παιδιού από τους περιορισμούς, στη χειραφέτησή του από το περιβάλλον, στην απόκτηση αφηρημένης σκέψης, στην απόκτηση αυτοελέγχου καθώς και στη γλωσσική και εννοιολογική του αυτονόμηση. Συμβάλλει επίσης στην απόκτηση γνώσεων, κινήτρων, δεξιοτήτων και στάσεων, που είναι αναγκαία για την κατανόηση του ιστορικο-κοινωνικού πλαισίου μέσα στο οποίο ζει, αλλά και για την κοινωνική του προσαρμογή και συμμετοχή.
Μπορούμε λοιπόν να πούμε, ότι τα παιδιά ενσωματώνουν στη δική τους συνειδητότητα κοινωνικά επεξεργασμένα σύμβολα όπως κοινωνικές αξίες και πεποιθήσεις. Επίσης μέσω αυτού επεκτείνονται τα όρια της κατανόησής τους, όσο αναφορά τον πολιτισμό και την κοινωνία και ταυτίζονται με πρότυπα και υγιείς στάσεις και συμπεριφορές.
Σύμφωνα με τους Garvey (1977) και Rubin και συν (1983), το παιχνίδι όλων των παιδιών με φυσιολογική ανάπτυξη, σε όλο τον κόσμο, παρουσιάζει χαρακτηριστικά όπως το ότι είναι κατ' εξοχήν ευχάριστη δραστηριότητα, «πηγάζει από μέσα» και απαιτεί ενεργό εμπλοκή, απαιτεί προσοχή στη διαδικασία, παρά στο σκοπό.
Χαρακτηρίζεται από ευελιξία και συνεχείς αλλαγές. Ο προσανατολισμός του παιχνιδιού δεν είναι κυριολεκτικός καθώς τα αντικείμενα, οι πράξεις και οι ενέργειες χρησιμοποιούνται «σαν να» ήταν κάτι άλλο ή αναπαράγουν πραγματικά γεγονότα (δεν πολεμούν, παίζουν πόλεμο). Έτσι γίνεται το πεδίο για την εξέλιξη της φαντασίας και της ονειροπόλησης.
Παρατηρώντας τη δραστηριότητα του παιχνιδιού διαπιστώνουμε δυο βασικά παράδοξα. Πρώτον, ότι το παιδί χειρίζεται μια άγνωστη νοητικά σημασία σε μια πραγματική κατάσταση. Δεύτερον, το παιδί μέσα στο παιχνίδι απ’ τη μια κάνει ό,τι του αρέσει περισσότερο, αφού το παιχνίδι συνδέεται με την ευχαρίστηση, απ` την άλλη όμως μαθαίνει να υποτάσσει τον εαυτό του σε κανόνες και έτσι να απαρνιέται αυτό που θέλει.
Τελευταία η επικέντρωση όλων γίνεται στα ηλεκτρονικά παιγνίδια. Όμως είτε από τη νευρο-επιστήμη προκύπτει πως τα παιγνίδια αυτά κάνουν το παιδί «εξυπνότερο» ούτε από τα διεθνή ερευνητικά κέντρα (Μ. Βρετανία).
Αυτό που παρατηρούμε είναι πως το παιδί μετατρέπεται σε παθητικό παρατηρητή.
Χρειάζεται λοιπόν να ξαναγυρίσουμε σ’ αυτό το είδος παιγνιδιού που θα δώσει στα παιδιά τη δυνατότητα να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και με τον περιβάλλοντα κόσμο επενδύοντας στον εσωτερικό κόσμο της παιδικής μας.
Κατερίνα Παπαγιαννοπούλου
Σύμβουλος μαθησιακών δυσκολιών
